Adını sıkça Peri bacaları ile andığımız Nevşehir, doğanın toprağı adeta bir sanat eseri gibi işlediği eşsiz bir yer. Şüphesiz giden herkesi büyüleyen bu coğrafyada keşfedilecek çok şey var. Özellikle gastronomi meraklıları bir bağ bozumu sonunda – Eylül sonu Ekim başı gibi- Nevşehir‘in köylerini gezip yerli kadınların pekmez, köftür, ekmek ve erişte yapımı gibi kış hazırlıklarını görmesi gerekir. Hatta imkanınız olursa bu hazırlıklar esnasında birisine rica edin size kendi erzak deposunu göstersin. Sağ alt köşede bulunan fotoğrafta gördüğünüz erzak yeri olarak kullanılan tüf kayadan oyma doğal depo. Kurutulmak üzere üzümler ipe serilmiş ve fırından yeni çıkan sıcak ekmekler hamurlaşmasın diye yere serili vaziyette.
Nevşehir‘e geldiğinizde çarşı pazar gezmeyi ihmal etmeyin. Unutmayın ki, bir yeri tanımanın en iyi yolu o yerin çarşısını, pazarını gezmekten geçer. Bazı lezzetler için ise yol yapıp yerinde deneyimlemeniz gerekir. Nevşehir’in Kaymaklı Köyü’ne adını veren meşhur kuru kaymak onlardan biri. Anadolu’nun kaybolmaya yüz tutmuş lezzetlerinden, muhtemelen çoğunluğun bilmediği kuru kaymak üretim sürecinin zahmetli olması sebebiyle değerli. Büyük miktarda sütten az kuru kaymak elde edilmesinden ötürü de genellikle evlerde yapılan, ticari üretim için uygun olmayan sınırlı bir ürün. Fikir vermesi açısından hemen netleştirelim; 15 kilo sütten yaklaşık 700 gram kadar kuru kaymak elde ediliyor.
Peki kuru kaymak nasıl yapılıyor? Sabah erkenden sağılan ineklerden elde edilen süt iyice kaynatılıyor ve sonra bir tas yardımı ile bir-iki metre yüksekten köpürtülerek bir tepsiye dökülüyor. Tandır adı verilen yere oyulmuş ocaklarda kor ateş üzerinde yayvan tepsiler içerisindeki süt dinlenmeye bırakılıyor.
Sütteki suyun buharlaşması ardından katılaşan kaymak tabakası ortalama 6 saat sonunda bıçakla kesiliyor. Katılaşan kaymak bir oklava yardımı ile katlanarak konulduğu kalburun üzerinde gölgede 4 gün süreyle kurutuluyor. Taze tüketilmesi gereken kuru kaymak buz dolabında 10-15 gün boyunca saklanabiliyor.
Zahmetli ve uzun bir yapım sürecinin ardından ortaya çıkan kuru kaymak, küçük dilimler halinde, üzerine bal dökülerek servis ediliyor. Yanında muz ve ceviz de hiç fena olmaz! Kuru kaymak, eskiden evlere gelen önemli misafirlere tatlı olarak bal ile beraber ikram edilirmiş. Kuru kaymak, oldukça yoğun bir kıvama ve lezzete sahip. Bir nevi kurutulmuş kaymak kendisi zaten. Kimileri kuru kaymak için “doğal gofret” derken bu benzetmeden hoşlanmayan Kaymaklılar da var (bizden söylemesi).
Kuru kaymak, bal sürülerek yendiği gibi ılık su ile hafifçe ıslatıldıktan sonra üzerine toz şekerden hazırlanan koyu şerbet ile de yenebiliyor. Kuru kaymağı Kaymaklı’daki Kuru Kaymak Satış Merkezi‘nden satın alabilirsiniz. Tolga Dilekçi’ye 0507 553 73 90 nolu telefondan ulaşıp sipariş de verebilirsiniz. Kuru kaymağın bayramda yaygın şekilde tüketimi ise aşağıda fotografta görmüş olduğunuz hali olan kaymak sarması. İçerisinde bal, ceviz veya fıstık konuyor.