Son dönemde birçoğumuzun gündemi hayat pahalılığı ve alım gücümüz hakkındaki endişelerimiz olmaya başladı. Sürekli değişen maaliyetlerle birlikte yerinde durmayan fiyatlar ile fiyat algısını kaybedenlerden misiniz? Alkollü içkilere merakınız varsa ve sigara kullanıyorsanız eminim özel tüketim vergisi hakkında yayınlanan haberleri yakından takip ediyorsunuzdur. ÖTV matematiği konusunda işin içinden çıkamayanlar için alkollü içkilerdeki verginin nasıl hesaplandığını ele aldık.
Nedir Bu ÖTV?
Avrupa Birliği ile uyum çerçevesinde kanun değişikleri ile gündeme gelen ve Türkiye’de 12.06.2002 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olan 4670 sayılı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu; motorlu taşıtlar, petrol, doğalgaz, solvent ve solvent benzeri ürünleri, cep telefonu, televizyon, kozmetik ürünleri, kamera, kürk giyim eşyası gibi dayanıklı tüketim ürünleri, alkollü içkiler ve tütün mamulleri gibi bazı tüketim harcalamalarını vergilendiriyor.
ÖTV, KDV gibi alınan malın el değiştirmesinde doğmaz. Söz konusu olan malları ithal veya imal edenler ÖTV mükellefidir. Her ne kadar ÖTV‘nin konusuna giren malları ithal edenler veya üretip satışını gerçekleştirenler olsa da ürünün fiyatına yansıtılan ÖTV vergisinin de direkt muhattapı nihai tüketicisidir.
Alkollü İçkilerde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Nasıl Hesaplanır?
Bir ürünün içerisinde yeralan ÖTV, bazen oransal (nisbi) bazen de kesin olarak belirlenmiş değer olarak yani maktu olarak yer almaktadır. Ülkemizde köpüren, köpürmeyen, alkolle kuvvetlendirilmiş şaraplara sadece maktu ÖTV uygulanmaktadır. Burada küçük bir açıklama ve anımsatma çok önemli çünkü şarap dediğimizde sadece taze üzüm şırasından elde edilen fermente alkollü içkiden bahsediyoruz.
27/05/2022 tarih ve 31848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5614 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile taze üzüm şırasından elde edilen şarapların (alkolle kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil) litresinden alınan ÖTV 21.68 TL iken, köpüren şaraplara uygulanan ÖTV 146.49 TL olarak açıklandı.
Genelde altı ayda bir (Temmuz ve Ocak’ta) yapılan maktu vergilerdeki değişilik Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca öne çekilebiliyor.
Yayınlanan son karara buradaki linkten ulaşabilir ve kapsamını inceleyebilirsiniz.
Standart şarapların hacminin 75cl olduğunu göz önüne aldığımızda bir şişe (75 cl) şaraptaki ÖTV 16.26 TL iken köpüren şarapların bir şişesinde (75 cl) 109. 86 TL ÖTV olduğunu hesaplayabilirsiniz.
Mesela KDV hariç fiyatı 186 TL olan 75cl’lik şarabın 16.26 TL’sini ÖTV olarak düşünebilirsiniz.
Türkiye’de biraların litresinde uygulanan maktu vergi 4.41 TL’dir. Biradaki ÖTV değerini hesaplarken alkol derecesi de göz önüne alınır.
Mesela 40 TL’ye KDV ve ÖTV hariç satış bedeli olan alkol derecesi 5 olan, 50 cl bir kutunun ÖTV’si aşağıdaki şekilde hesaplanır.
Asgari Maktu Vergi Tutarı: ( Alkol derecesi x Maktu Vergisi) x Litre olarak hacmi = (5 x 4.41 TL) x 0.5 Lt = 11.0 TL
Buna göre, biradaki ÖTV olarak 11.0 TL olarak dikkate alınır. KDV’si de 7.2 TL olarak toplam 18.2 TL vergisi bulunan örnekteki biranın fiyatına göre %45.5 bir vergisi bulunmaktadır.
“Peki rakıdaki durum nedir?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Cin, rom, rakı, votka, viski ve likörler gibi yüksek alkollü içkilerde sadece maktu vergi tutarı ile vergilendirilmesi öngörülmüş olup yine biradaki gibi içkinin sahip olduğu alkol miktarı vergiyi belirlemektedir. 27/05/2022 tarih ve 31848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5614 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile söz konusu alkollü içkilerin litresindeki maktu vergi 602.4843 TL’dir.
Alkol derecesi 45 olan 70cl’lik bir şişe rakının ÖTV’si aşağıdaki gibi hesaplanır. Buna göre, 70 cl’lik 45%’lik alkole sahip olan rakının ÖTV’si 189.78 TL olarak dikkate alınır. Tüm bu ürünlere KDV ve bir de bandrol ücretlerini eklersek nihai satın aldığınız ürünün üzerindeki vergiyi bulabilirsiniz.
Asgari Maktu Vergi Tutarı: ( Alkol derecesi x Maktu Vergisi) x Litre olarak hacmi = (0.45 x 602.4843 TL) x 0.70 Lt = 189.78 TL
Çoğumuz için havuz problemleri kadar korkutucu olan alkollü içkilerdeki verginin hesaplanması hakkında umarım kafanızdaki sorular giderilmiş ve görselde verdiğimiz infografik bilgiler aydınlatıcı olmuştur.
Yasemin Yar
